نقد فیلم جوجو خرگوشه – این قهرمان پوشالی است

فیلم جوجو خرگوشه روایت پسر ۱۰ ساله آلمانی (با بازی رومن گریفین دیویس) است. پدر جوجو ظاهرا در جنگ حضور دارد. مادرش (با بازی اسکارلت جوهانسون ) همواره گرفتار است. جوجو پسر بچه تنهایی شده و او هم مانند اغلب نوجوان‌های همسن خودش قهرمان‌هایی دارد و آرزوهایی را در سر می‌پروراند. این فیلم در سال آخر جنگ و در دهکده‌ای در آلمان روایت می‌شود. قهرمان جوجو آدولف هیتلر است. همان رهبر آلمان نازی.

 

 

او در تلاش است تا در کنار هیتلر به خدمت بپردازد. بی آنکه معنای فاشیسم را بداند؛ سعی در وارد شدن به جمع نازی‌ها را دارد. جوجو معصومانه در خیالاتش با هیتلر (با بازی تایکا وایتیتی) حرف می‌زند. از او مشورت می‌گیرد. با او درددل می‌کند. جوجو به طور اتفاقی متوجه حضور یک دختر یهودی در خانه‌شان می‌شود. رفته رفته می‌فهمد مادرش خیلی به عقاید او پایبند نیست. حتی پنهان کردن دختر یهودی در خانه‌شان نیز کار مادر است. این سرآغازی است بر شکستن یک به یک باورهای جوجو.

در فیلم جوجو خرگوشه جنگ هم حتی شوخی بردار است

سیاست‌های هیتلر در جنگ جهانی دوم از تیره‌ترین بخش‌های تاریخ است. این بخش از تاریخ همواره با فیلم‌های جدی و غالبا تاریک و سرد به نسل جدید معرفی می‌شود. فیلم‌هایی همچون فهرست شیندلر، سریال جوخه برادران، نجات سرباز رایان و… که همگی فیلم‌های تلخی هستند.

تاکی وایتیتی اما این‌بار با نگاهی طنز و از دیدگاه یک نوجوان این بخش از تاریخ را روایت می‌کند. این فیلم کمدی با اینکه نتوانسته است امتیازهای بالایی به دست بیاورد؛ اما در لیست نامزدهای بهترین فیلم اسکار جا دارد. انتخاب چنین ژانری برای پرداختن به موضوع جنگ جسارت بالایی می‌خواهد. وایتیتی این ریسک را پذیرفته است. او پیش از این فیلم‌هایی از جمله «عشق و رعد»، «ثور: راگناروک»، «شکار انسان‌های سرگردان»، «آنچه در سایه‌ها انجام می‌دهیم»، «پسر» و «عقاب در برابر کوسه» را ساخته است.

فیلم جوجو خرگوشه بی آنکه شعار بدهد با فاشیسم مبارزه می‌کند. نگاه طنز وایتیتی در فیلم جوجو خرگوشه یادآور فیلم درخشان «زندگی زیباست» اثر روبرتو بنینی است. همان نگاه طنز که انگار در میان این همه تاریکی هنوز زیبایی وجود دارد. همان لطافت و عشقی که در زندگی زیباست وجود دارد را در فیلم جوجو خرگوشه هم می‌بینیم. یهودی ستیزی از جمله مهم‌ترین مضامینی است که در هر دو فیلم شاهد هستیم.

برملا شدن حقایق

حضور السا (با بازی توماسین مک‌کنزی) یهودی در خانه جوجو که خودش را یک نازی ضد یهودی می‌پندارد؛ چالش جدیدی را برای جوجو رقم می‌زند. السا با تمام اطلاعاتی که او از یهودی‌ها دارد متفاوت است. مانند باقی انسان‌ها لباس می‌پوشد. شاخ و دم ندارد. احساساتش با آدم‌هایی که جوجو می‌شناسد تفاوتی ندارد. حتی آن‌قدر جذاب است که سرانجام جوجو در دلش برای اولین بار بال بال زدن پروانه‌ها را حس می‌کند.

تقابل و تعارضی که بین دو نوجوان این فیلم وجود دارد آن‌قدر خوب پرداخت شده که به هیچ وجه تکراری نیست. این تقابل با بازی دو بازیگر نوجوان فیلم برای مخاطب کاملا قابل باور شده است.

کاخ پوشالی فرو می ریزد

با پیدا شدن السا، عقایدی که به جوجو دیکته شده است به چالش کشیده می‌شود. چشم جوجو باز می‌شود به مسائلی که پیش از این برای هر کدام تنها یک راه‌حل از پیش تعیین شده داشت. مادرش را بهتر می‌شناسد. متوجه می‌شود آدولف هیتلر آن سوپر قهرمانی که پیش از این می‌اندیشید نیست. رفیق قدیمی‌اش یورکی نیز متوجه می‌شود که در طرف اشتباه این جنگ ایستاده‌اند. به قول یورکی متوجه می شوند «زمان مناسبی برای نازی بودن نیست».

علاوه بر دو شخصیت نوجوان و اصلی فیلم باقی بازیگرها نیز با بازی قابل تحسینی که ارائه می‌دهند بر جذابیت فیلم افزوده‌اند. اسکارلت جوهانسون در نقش مادر جوجو با دیدگاه متفاوتی نسبت به نازی‌ها سعی در نجات دنیا دارد.

همچنین سم راکول نقش یک نظامی را بازی می‌کند. او پیش از این در جنگ حضور داشته است. حالا فقط می‌تواند در اردوگاه‌ به پسرها و دختران جوان آموزش نظامی بدهد. او یک افسر نازی قابل اعتماد است. آن‌قدر که مادر جوجو می‌تواند پسر ۱۰ ساله‌اش را دست او بسپارد. او دوست دارد جدی و خطرناک به نظر برسد. اما سربازهایی که وایتیتی خلق کرده است مضحک هستند. فرسنگ‌ها با سربازهای واقعی نازی فاصله دارند. با این حال حتی این شخصیت‌ها نیز در دل اتمسفری که کارگردان ایجاد کرده است به طور مناسب جا گرفته‌اند.

فیلم جوجو خرگوشه جایزه منتخب جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو ۲۰۱۹ را برای تایکا وایتیتی به ارمغان آورده است. این جشنواره هرچند آغازگر فصل جوایز سالانه در آمریکای شمالی به شمار می‌آید اما بخش رقابتی و هیات داوران ندارد. در عین حال به نظر می‌رسد این جایزه در اسکار اهمیت زیادی داشته باشد.

بیشتر بخوانید: بهترین نرم‌افزارهای ادیت فیلم با گوشی