معرفی فیلم The Last Of Us (سینمایی زامبی) و بررسی سبک و اهمیت زامبی‌ها در سینما

زامبی‌ها در سینما سابقه‌ای طولانی دارند، هر چه زمان می‌گذرد و جلوتر می‌رویم، بیشتر متوجه می‌شویم که مردم زامبی‌ها را دوست دارند. آخرین اتفاق مهمی که در سبک زامبی‌ها در سینما و تلویزیون افتاده، سریال The Last Of Us است که با  هر اپیزود جدید، تماشاگران زیادی را پای تلویزیون می‌کشاند، البته که این موفقیت یک شبه نبوده و تاریخ و فرهنگ گسترده‌ای برای آن وجود دارد. می‌توان تاریخچه‌ای طولانی برای آن نوشت.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی سریال The Last of Us، هرآنچه که باید از “سریال آخرین بازمانده” بدانید!

منشاء اصلی زامبی‌ها در سینما و تاریخ

ممکن است بیشتر ما اولین بار کلمه زامبی را در مجموعه بازی‌های رزیدنت ایول شنیده باشیم، سریالی مثل The Walking Dead و  فیلم World War Z هم زامبی‌ها را در عصر جدید مشهورتر از پیش کردند. ممکن است سن و سال دارها اولین بار زامبی‌ها را در ویدیو کلیپ Thriller از مایکل جکسون دیده باشند؛ ولی تاریخ زامبی‌ها قدیمی‌تر از تاریخ سینما و تلویزیون است.

تاریخچه زامبی‌ها در سینما و به خصوص در سینمای آمریکا بسیار طولانی بوده و امروزه به یک خرده فرهنگ عمومی تبدیل شده است، ولی زامبی‌ها  زاده ادبیات و تخیلات مردم آمریکای شمالی نیستند.

منشاء اصلی زامبی‌ها به سنت و باورهای مردم هائیتی  برمی‌گردد که ریشه عمیقی در مراسم مذهبی آفریقایی دارد. طبق افسانه‌های محلی هائیتی، زامبی‌ها ساخته جادوگرانی به نام بوکور  هستند و در واقع توسط وودو که جادویی آفریقایی است به وجود آمده‌اند.

بوکورها مردگان را به وسیله آیین وودو به زندگی بازمی‌گرداندند تا فرمان‌بردار آنها باشند. در حقیقت مفهوم زامبی توسط آیین وودو تکامل پیدا کرده است.

طبق باورهای مردمی، کلمه زامبی در آفریقای غربی ریشه داشته و توسط برده‌های آن منطقه به زبان کریولی رایج در هائیتی وارد شده است.

زامبی‌ها فقط یک افسانه نیستند 

زامبی‌ها در سینما، تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری موجوداتی هستند که توسط یک حادثه معمولا یک بیماری، کشته شده و دوباره به زندگی بازگشته‌اند. ولی در واقع این موجودات ریشه‌ای تاریک‌تر در تاریخ بشریت دارند.

در واقع مفهوم زامبی محصولی از برده‌داری در دنیای جدید است؛ این مفهوم توسط خشونت و وحشیگری برده‌داران در هائیتی ایجاد شده است. برده‌داری در هائیتی با ورود کریستوف کلمب به این جزیره از سال ۱۴۹۲ آغاز شد و  در سال ۱۶۲۵ با شروع استعمار هائیتی  توسط فرانسه، به شدیدترین نوع خود رسید و به عنوان خشن‌ترین نوع برده‌داری در سراسر جهان شناخته شد.

در این شرایط غیرقابل تحمل، انسان‌های دربند تنها یک راه را برای خروج از این ذلت متصور بودند و آن گرفتن جان خود بود.  این تنها کاری بود که  شخص می‌توانست به اختیار  خود انجام داده و در واقع تنها راه نجات بود. ولی باورهای وودو بسیاری از برده‌ها را از این کار منصرف می‌کرد؛ چه عذابی از این بدتر است که انسان بعد از مرگ نیز به مانند برده‌ای فرمان‌بردار  در شکل یک زامبی به کار گرفته شود.

زامبی‌ها فقط یک افسانه نبوده‌اند بلکه ترسی فراگیر در جامعه‌ای تحت سلطه ظلم در زمان برده‌داری هستند. این واقعه تاریخی منشاء اصلی پدید آمدن زامبی‌ها در سینما است.

بیشتر بخوانید: اپلیکیشن های رایگان فیلم و سریال

چه زمانی برای اولین‌بار زامبی‌ها در سینما معرفی شدند

ژانر زامبی برای اولین بار در سال ۱۹۴۳ و در جنگ جهانی دوم با فیلم I Walked with a Zombie با محوریت آیین وودو در هائیتی روی پرده نقره‌ای رفته است؛ ولی فیلمی که این سبک را وارد روند بی‌وقفه تولید کرد، فیلم The Night of the Living Dead ساخته جورج رومرو در سال ۱۹۶۸ میلادی است. این فیلم پروتوتایپ اصلی زامبی‌ها را در ذهن عموم ایجاد کرد، تصوری که امروز از زامبی‌ها در سینما داریم، از این فیلم نشات گرفته است.

چرا زامبی‌ها در سینما و بازی‌های کامپیوتری طرفدار دارند

زامبی‌ها دشمنان به‌صرفه‌ای هستند! کشتن آنها نیازی به رحم ندارد. برای دشمن بودن پتانسیل بالایی دارند زیرا که شبیه به مردم هستن ولی انسانیت در آنها دیده نمی‌شوند. آنها زنده نیستد ولی در عین حال می‌توان آنها را کشت و این پارادوکس به جذابیت مفهوم زامبی افزوده است. هیچ کس با کشتن یک مرده، عذاب وجدان نمی‌گیرد. در تمامی فیلم‌هایی که دشمن اصلی آن انسان است، برای بیننده این تفکر ایجاد می‌شود که او نیز یک انسان است، اگر من جای او بودم چه کار می‌کردم؟ نکند که حق با او بوده باشد؟  در نتیجه این سوال‌ها می‌تواند ذهن را درگیر کرده و از لذت رهایی از ستم آن شخص بکاهد.

زامبی‌ها سوالی در ذهن ایجاد نمی‌کنند. آنها قبلا زنده بوده‌اند و در واقع قهرمان داستان برای زنده ماندن تنها مرده‌ها را از بین می‌برد. کشتن دسته‌جمعی آنها دیگر به عنوان کشتار  گسترده شمرده نمی‌شود. در واقع کشتن زامبی‌ها، حس خشم و خشونت نوع بشر را بدون ایجاد عذاب وجدان، ارضاء می‌کند. دیدن کشته شدن زامبی‌ها در سینما برای بینندگان ناراحت کننده نیست و به آنها حس رهایی می‌دهد؛  در نتیجه این سبک طرفداران زیادی دارد.

بازتاب ترس از آینده در سینما

هر زمانی که در سینما روایتی از آینده گفته می‌شود، می‌توان ردپای ترس‌ها و امیدهای حال حاضر بشر را در آن مشاهده کرد. در مورد زامبی‌ها در سینما می‌توان گفت که آنها ترس از به پایان رسیدن انسانیت هستند.

در در دهه ۵۰ میلادی، مردم آمریکا از دشمنی روسیه با کشورشان بیمناک بودند، به همین خاطر بیشتر فیلم‌هایی علمی تخیلی که ساخته می‌شدند مضمونی در مورد هجوم به خاک این کشور داشتند. در این تاریخ بود که بیگانگان فضایی نیز راه خود را به سینمای آمریکا پیدا کردند.

در دهه شصت میلادی در همان سالی که فیلم The Night of the Living Dead پخش شده شاهد فیلم دیگری به نام (اودیسه فضایی ۲۰۰۱) ساخته استنلی کوبریک بودیم. در این فیلم، کامپیوتر به عنوان یک موجودیت واحد انسان را تهدید می‌کند زیرا که از او باهوش‌تر شده است؛ اودیسه فضایی از اولین فیلم‌هایی بود که ترس از هوش مصنوعی را به تصویر کشید.

زامبی‌ها در سینما: علت جذابیت The Last Of Us

حال در سال ۲۰۲۳ ترسی که در سریال The Last Of Us مشاهده می‌کنیم ترس از گرمایش زمین است، ترسی فراگیر که دغدغه امروزه بسیاری از فعالین محیط زیست است. در روند روایی این سریال، قارچی به نام کردیسپس ( کردیسپس در جهان واقعی وجود داشته و حشرات را درگیر می‌کند) که قبلا تنها روی حشرات اثر می‌گذاشته و کنترل مغز آنها را در دست داشته حال بر اثر گرمایش زمین، دچار جهش ژنتیکی شده و انسان‌ها را به زامبی تبدیل کرده است. یکی از علت‌های تاثیر گذار بودن داستان The Last Of Us ترسی است که در واقعی‌ترین حالت خود قرار داشته و منطقی‌ترین توضیح را به مخاطب می‌دهد. این سریال که از روی یک بازی کامپیوتری به همین نام ساخته شده است، ترس از آینده و ترس از انتقام طبیعت را  به جان انسان مدرن می‌اندازد.

اهمیت زامبی‌ها در سینما

فیلم‌هایی که در مورد زامبی‌ها ساخته می‌شوند، جامعه شناسانه هستند و جدا از آن به بحث روانی ماجرا نیز می‌پردازند. زامبی‌ها باعث می‌شوند که مخاطب از منظر روان‌شناسی به پرسشی کلیدی برسد و جویای پاسخ برای آن باشد: چه چیزی باعث می‌شود که انسان باشیم؟ چه چیز به ما هویت انسانی می‌بخشد؟ سبک زامبی با استفاده از دشمنی مشترک، اهمیت تفاوت نژادی و در کل هر تفاوتی را در جامعه از بین می‌برد. در این بین نکته‌ای طعنه‌آمیز وجود دارد، مفهومی که خود در دل برده‌داری رشد کرد، حال در سینما مشغول به پاک کردن تفاوت‌هاست.